گیاه گلرنگ | کشت گلرنگ | بازرگانی ملکی | گلرنگ

کشت گیاه گلرنک

مقدمه

کشت گلرنگ : گلرنگ⁴⁹ یکی از قدیمی ترین گیاهان شناخته شده نزد انسان است. مردم بابل، فلسطین و مصر باستان این گیاه را می شناخته و از آن به عنوان گیاهی دارویی و روغنی استفاده می کرده اند. گلرنگ در تعدادی از فارماکوپه ها به عنوان یک گیاه دارویی مهم یاد شده و خواص آن نیز معرفی گردیده است.

گلها⁵⁰و روغن⁵¹این گیاه، حاوی مواد مؤثره است.
از گلها به عنوان ماده ای خلط‌آور ‌‌و تسکین‌دهنده سرفه در مخلوطهای چای استفاده می‌شود. از روغن اشباع نشده دانه این گیاه برای مداوای بیماری تصّلب شرایین استفاده می‌شود. حتی در بعضی کشورها، گلرنگ را فقط برای استفاده از این روغن کشت می‌کنند.
مواد رنگی گلهای گلرنگ، در رنگ کردن موادّ غذایی، داروها و نوشیدنیها و نیز در رنگ‌آمیزی پارچه و ابریشمکاربرد دارد. از این گیاه، همچنین در صنایع بهداشتی و آرایشی استفاده می‌شود.
چون مادگی زعفران⁵²گران قیمت است، گلِ گلرنگ در برخی کشورها در تهیّه زعفران تقلّبی نیز به کار می‌رود (3).
کنجاله دانه گلرنگ، غذای مناسبی برای طیور می‌باشد.
همه ساله زمینهای زراعی وسیعی در کشورهای مکزیک، آمریکا، ایتالیا، اسپانیا و مصر، به کشت گلرنگ اختصاص می‌یابد.

مشخّصات گیاه

گلرنگ، گیاهی است یک ساله که به صورت بوته‌ای استوار رشد می‌کند. برخی از محققان آفریقا و عدّه‌ای دیگر آسیای صغیر و شرق هند را منشأ گلرنگ می‌دانند و اعتقاد دارند که این گیاه برای اوّلین بار در شرق هند اهلی گردیده است (18).[1]
گلرنگ دارای ریشه‌ای مستقیم و مخروطی شکل است. ریشه به طول 25 تا 30 سانتی متر و دارای انشعابهای فراوانی است که به اعماق زمین فرو رفته و رطوبت و مواد غذایی خاک را جذب می‌کنند.
ریشه این گیاه عمیق و منشعب و لایه خارجی آن سفیدرنگ است.
ساقه مستقیم و رنگ آن زرد روشن است.بخش فوقانی آن منشعب و ارتفاع این گیاه در شرایط اقلیمی مختلف متفاوت بوده و بین 140 تا 170 سانتی‌متر می‌باشد (شکل 10-5).
برگها کم و بیش بیضی شکل، فاقد دمبرگ و دندانه و به رنگ سبز روشن هستند. طول آنها بین 5 تا 10 سانتی‌متر است و روی ساقه نسبت به یکدیگر به صورت متناوب قرار دارند. در بعضی از ارقام، برگها خاردار و در بعضی دیگر بدون خار می‌باشند.
در انتهای ساقه‌های اصلی و فرعی، گلهای کروی شکلی ظاهر می‌شوند که سطح آنها پوشیده از زواید پولک مانند و زبر است. قطر گلها بین 3 تا 4 سانتی‌متر است. این گلها دو جنسی (نر- ماده) و لوله‌ای‌اند که در اوایل به رنگ نارنجی و پس از مدّتی به رنگ قرمز تیره درمی‌آیند.
میوه (دانه) فندقه است و از نظر شکلی شباهت زیادی به دانه کوچک آفتابگردان دارد. طول میوه 5 تا 8 میلی متر است و رنگ آن سفید یا خاکستری و وزن هزار دانه 35 تا 45 گرم است.
گلچه‌های گلرنگ حاوی مواد رنگی به نامهای (سافران زرد)⁵³ (24 تا 30%) و (سافران قرمز)⁵⁴ یا (کارتامین)⁵⁵ (3/0 تا 6/0 درصد) است. سافران زرد با فرمول شیمیایی C₂₄H₃₀O₁₅ در آب و الکل به خوبی حل می‌شود. کارتامین با فرمول شیمیایی C₂₁H₂₂O₁₁ در آب و الکل حل نمی‌شود، ولی در چربی به خوبی حل می‌گردد. مقدار روغن موجود در دانه‌ها، 20 تا 40% ( 60 تا 70% آن را«اسیدلینولییک»⁵⁶ و «اسیدپالمتیک»⁵⁷ تشکیل می‌دهد) و مقدار پروتئن آن 20 تا 25% گزارش شده است. دوره رویشی گلرنگ در شرایط اقلیمیِ مختلف متفاوت و بین 140 تا 160 روز است.گلرنگ رشد سریعی دارد. در ایران، اوّلین گلها اوایل تابستان (اوایل تیر) ظاهر می‌شوند و به مدّت 35 تا 40 روز روی گیاه باقی می‌مانند. میوه‌ها بتدریج و به صورت غیر یکسان می‌رسند وو دانه‌ها پس از رسیدن بر اثر وزش باد به اطراف پراکنده می‌شوند. بذرها 4 تا 5 سال قوه رویشی مطلوبی دارند.

[2]

نیازهای اکولوژیکی

گلرنگ گیاهی بلندروز است و در طول رویش به هوای گرم و تابش نور مناسب نیاز دارد. بذرها معمولا در دمای 8 تا 10 درجه سانتی‌گراد رویش می‌کنند. ولی، دمای مطلوب برای جوانه‌زنی، 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد است.این گیاه به سرمای طولانی و سخت حسّاسیّت نشان می‌دهد، به طوری که برگها در دمای2- درجه سانتی‌گراد دچار سرمازدگی شده و گیاه خشک می‌شود. گلرنگ در درجه حرارتهای نزدیک به صفر زنده می‌ماند، ولی رویش آنها به کندی صورت می‌گیرد. در این شرایط، گیاه تنها رشد رویشی (تولید ساقه‌ها و انشعابهای جدید) خواهد داشت.

ریشه عمیق و توسعه یافته گلرنگ به راحتی می‌تواندرطوبت و مواد غذایی را از عمق خاک جذب و از آنها استفاده کند. از این رو، گیاه می‌تواند برای مدّتی خشکی را تحمّل نماید.

این گیاه را باید در مناطق گرم و خاکهای مناسب با ضخامت زیاد سطح‌الارض کشت کرد. اگرچه گلرنگ در هر نوع خاکی قادر به رویش است، ولی خاکهای عمیق و دارای بافت متوسط را ترجیح می‌دهد. خاکهای تهی از مواد و عناصر غذایی و همچنین خاکهایی که آب را در خود نگه میدارند، برای گلرنگ مناسب نیستند.

تناوب کاشت

برای کاشت این گیاه، باید از خاکهای مناسب (از نظر مواد و عناصر غذایی) استفاده نمود.گلرنگ را با هر گیاهی می‌توان به تناوب کشت کرد. چون پتاسیم نقش عمده‌ای در افزایش مواد مؤثره گلرنگ دارد، بهتر است با گیاهانی که سبب کاهش پتاسیم خاک می‌شوند، به تناوب کشت نشوند.

گلرنگ را می‌توان دو سال متوالی در یک زمین کاشت. اما باید در سال سوم و چهارم با گیاهان مناسب نظیر هویج و شبدر به تناوب کشت شود. پس از آن، زمین را به مدت یک سال باید به صورت آیش نگه داشت و سپس گلرنگ را دوباره در آن کشت کرد.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز

گلرنگ در طول رویش، از مواد و عناصر غذایی خاک به خوبی بهره می‌برد. گیاهان برای تولید هر 100 کیلوگرم دانه، 3 کیلوگرم ازت، 2/1 کیلوگرم اکسیدفسفر و 5/1 کیلوگرم اکسیدپتاس از خاک جذب می‌کنند. از این رو، افزودن مواد غذایی به صورت کودهای شیمیایی یا حیوانی به خاکهای تهی از مواد غذایی، ضرورت دارد.

قبل از کاشت، به هنگام آماده‌ساختن زمین در فصل پاییز، افزودن 35 تا 40 کیلوگرم در هکتار ازت، 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار اکسیدفسفر و 50 تا 70 کیلوگرم در هکتار اکسیدپتاس به خاکهایی که گلرنگ در آنها کشت می‌شود، مفید است. وجود پتاسیم در خاک برای رشد گلرنگ بسیار مناسب است و تأثیر مثبتی در افزایش مواد مؤثره آن دارد (10).

بهتر است کمی قبل از کشت، 20 تا 25 کیلوگرم در هکتار ازت به خاک زمینهای فاقد ازت اضافه شود.

آماده‌سازی خاک

بلافاصله پس از برداشت محصول قبل در اوایل پاییز، زمین شخم عمیقی زده می‌شود. پس از افزودن کودهای شیمیایی، با انجام دیسکی مناسب، کلوخه‌ها را خرد کرده و بقایای علفهای هرز را نیز از بین می‌برد. اواخر زمستان زمین را تسطیح و بستر خاک را برای کشت آماده می‌کنند.

تاریخ و فواصل کاشت

زمان کاشت، به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد. گلرنگ در مناطق گرمسیر به عنوان یک محصول پاییزه کشت می‌شود، ولی در مناطق سرد آن را به صورت بهاره کشت می‌کنند.

زمان مناسب برای کشت پاییزه گلرنگ، مهر- آبان و برای کشت بهاره آن اوایل اردیبهشت خواهد بود. فاصله ردیفهای کاشت، بین 40 تا 50 سانتی‌متر و فاصله دو بوته روی ردیف کاشت، 15 تا 20 سانتی متر مناسب است.

عمق بذر گلرنگ در موقع کاشت متفاوت است و به بافت خاک بستگی دارد. عمق بذر در خاکهای سبک شنی 4 تا 6 و در خاکهای سنگین 3 تا 4 سانتی‌متر باید باشد.

در هر هکتار، به 18 تا 20 کیلوگرم بذر با کیّفیت مطلوب نیاز است.

روش کاشت

کشت گلرنگ توسط بذرکارِ غلّات و به صورت ردیفی انجام می‌گیرد. هنگام کاشت باید دقت نمود که بذرها در سطح خاک قرار نگیرند، زیرا ممکن است پس از مدت کوتاهی طعمه پرندگان شوند. برگهای کوچک تازه روییده نیز برای پرندگان خوش خوراکند، از این رو باید با قرار دادن مترسک در مزارع ترتیبی داده شود که گیاهان در اوایل رویش از آسیب پرندگان محفوظ بمانند.

تراکم 150 الی 160 هزار بوته در هکتار، مناسب است. تراکم زیاد بوته نه تنها به رشد گیاهان تأثیر نامناسب دارد و سبب تولید گیاهانی ضعیف می‌شود، بلکه شرایط را برای بروز بیماریهای قارچی نیز مساعد خواهد کرد.

بلافاصله پس از کاشت بذر، باید آبیاری مناسبی انجام گیرد.

مراقبت و نگهداری

بذرها در شرایط مناسب پس از 6 تا 8 روز رویش می‌کنند. چنانچه پس از بارندگی، سطح زمین سفت شود و خاک سله ببندد، باید خاک بین ردیفها و گیاهان را برگردان و به اصطلاح سله‌شکنی نمود. بدین منظور، می‌توان از چنگک گردان (روتاری) یا کولتیواتور، استفاده نمود. باید توجه داشت که عمق کولتیواتور نباید زیاد باشد. عمل سله‌شکنی جهت تسریع در تهویه خاک، باید 1 تا 2 بار در طول رویش گیاه انجام گیرد؛ یک بار وقتی که گیاهان کوچک هستند ( در مرحله 4 تا 5 برگی) و بار دیگر قبل از اینکه فاصله ردیفها بر اثر رویش گیاهان مسدود شود. چنانچه تراکم بوته‌ها در ردیف کاشت زیاد باشد، باید آنها را تنک کرد.

اگر فاصله بوته‌ها در طول ردیف زیادتر از معمول (15 تا 20 سانتی‌متر) باشد، رشد رویشی گیاه بسیار سریع می‌شود، در حالی که رشد زایشی آنها کاهش می‌باید و گیاه تعداد کمی گل خواهد داد. در این صورت، عملکرد محصول کاهش می‌یابد.

مبارزه با علفهای هرز در طول رویش گیاه ضروری است و به تراکم علفهای هرز و نوع خاک بستگی دارد. لذا در طول رویش گیاهان، باید 1 تا 4 مرتبه علفهای هرز را وجین کرد. برای مبارزه با علفهای هرز، می‌توان از علف‌کشهای مناسب نیز استفاده کرد. این علف‌کشها عبارتنداز: فلوبالکس به مقدار 5/3 تا 5/4 لیتر در هکتار و مالوران به مقدار 3 تا 5/3 کیلوگرم در هکتار.

ممکن است گیاهان در طول رویش به وسیله آفات و بیماریها آسیب ببینند. حشره گلرنگ⁵⁸، از آفاتی است که می‌تواند در طول رویش گیاه خسارت سنگینی به محصول وارد آورد. لارو این آفت، از برگ و دانه تغذیه می‌کند.

زمان مناسب کشت، نقش عمده‌ای در کنترل این آفت دارد. از سموم مناسب بر ضدّ این آفت، می‌توان از پریمور نام برد.

از مهمترین بیماریهای گلرنگ، می‌توان از قارچ عامل پوسیدگی ریشه گلرنگ⁵⁹، زنگ گلرنگ⁶⁰ و بیماری بوته‌میری گلرنگ⁶¹ نام برد. با تناوب کشت مناسب و رعایت فواصل مناسب بوته‌ها (عدم تراکم کشت) و ضدّ عفونی کردن بذرها با سموم مناسب، تا حدود زیادی می‌توان مانع گسترش و شیوع بیماریهای قارچی شد (3 و 12).

[3]

برداشت محصول

موادّ مؤثره در گلهاوجود دارند. وقتی گلچه‌های لوله‌ای کاملاً باز شوند، حاوی حداکثر مقدار مادّه مؤثره خواهند بود. گلچه‌ها در این مرحله قرمزرنگ می‌باشند. گلدهی معمولاً 5/1 تا 2 ماه به طول می‌انجامد. چون گلها همه در یک زمان نمی‌رسند، زمان کافی برای برداشت آنها وجود خواهد داشت، به طوری که هر سه تا چهار روز گلهای کاملاً رسیده را برداشت می‌کنند. برداشت گلها با دست صورت می‌گیرد و تاکنون وسیله مناسبی برای جمع‌آوری مکانیکی آنها طراحی و ساخته نشده است. گلهای برداشت شده باید بسرعت خشک شوند. برای خشک کردن گلها، می‌توان آنها را با ضخامت کمی در سایه پهن کرد و هر چند ساعت آنها را زیر و رو نمود تا همه با هم به‌طور یکسان خشک شوند. چنانچه مقدار گلها زیاد باشد، برای خشک کردن آنها از خشک‌کنهای الکتریکی استفاده می‌شود. برای این کار، دمای 50 تا 60 درجه سانتی‌گراد مناسب خواهد بود. چون اندامهای خشک شده جذب‌کننده رطوبتند، باید آنها را در کیسه‌های نایلونی یا پاکتی مخصوص (که ضدّ رطوبت باشند) بسته‌بندی نمود.

عملکرد گل تازه بین 600 تا 700 کیلوگرم در هکتار است که از آن 120 تا 150 کیلوگرم گل خشک تولید می‌شود(2). نسبت گلهای تازه به خشک، 4 تا 5 به 1 است. پس از جمع‌آوری گلها، میوه‌ها (دانه‌ها) باقی می‌مانند. پس از اینکه سه چهارم کل میوه‌ها رسیدند، آنها را برداشت می‌کنند.

محصول را در سطوح کوچک با داس برداشت می‌کنند و دانه‌ها را با خرمن‌کوب جدا می‌سازند. پس از پاک کردن بذرها، آنها را بسته‌بندی و در مکان مناسب انبار می‌کنند.

به واسطه وجود تیغ در اطراف گل و برگها، برداشت با دست مشکل است، از این رو چنانچه مناطق وسیعی به زیر کشت این گیاه رفته باشند، عمل جمع‌آوری بذرها با ماشین انجام می‌گیرد. هنگام برداشت بذرها، باید توجه داشت که آنها بر اثر اصطکاک با یکدیگر و یا با قسمتهای مختلف ماشین صدمه نبینند، زیرا شکستگی دانه باعث کاهش . یا از بین رفتن قوّه رویشی بذرها و همچنین کاهش کیفیت روغن آنها می‌شود.

عملکرد بذر تحت تأثیر شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت بوده و بین 1/1 تا6/2 تن در هکتار است.

کلیات گیاه گلرنگ

گلرنگ گیاهی است که از قدیم در هندوستان، ایران، خاورمیانه، شرق آفریقا و ترکستان نه تنها برای روغن بلکه برای رنگ نارنجی که از گل آن بدست می‌آمد کشت می‌شده است. به همین دلیل و دلیل فراوانی گونه‌های مختلف (در حدود بیست گونه) آن در خاورمیانه، مبدا آنرا آسیا می‌دانند. دانه گلرنگ با قدمت 3500 سال از اهرام مصر بدست آمده است. امروزه کشن گلرنگ در دنیا بخصوص در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیر به عنوان یک گیاه دانه روغنی توسعه زیادی نموده است. استفاده از عصاره گل گلرنگ در رنگرزی در ایران از سالیان دراز رواج داشته است ولی امروزه به دلیل جانشین شدن رنگ‌های مصنوعی کمتر از آن استفاده می‌گردد.

گلرنگ گیاهی است متعلق به تیره کاسنی یا Compositae که معمولاً به صورت یک گیاه علفی یا بوته‌ای در دنیا پراکنده می‌باشد. شکل اصلی گل گیاهان این تیره به صورت گل آذین بوده که شامل تعداد زیادی گلهای کوچک است که در گل آذین در روی یک نهنج مسطح با هم مجتمع شده و تمام گل آذین را به صورت یک گل نمایان می‌سازد. نهنج گل به وسیله چندین برگک گل (براکته) گریبان دار یا پوشش‌دار احاطه شده و این برگک‌های گل بطور خیلی فشرده به چسپیده و به صورت حفاظ کاملی جهت تکامل گل آذین درآمده‌اند. هر یک از تک گلهای این گل آذین دارای برگک‌هایی به مقیاس کوچکتر و کرکهائی می‌باشند. گلهای گل آذین گلرنگ معمولاً به دو صورت لوله‌ای یا زبانه‌ای (Ligulate) شکل است. بعضی انواع گلرنگ دارای یک یا هر دو تیپ گل می‌باشند (لوله‌ای یا زبانه‌ای). گلهای نواری یا زبانه‌ای گلهای لوله‌ای را جهت جلب زنبورهای گرده‌افشان احاطه می‌نمایند. گلهای لوله‌ای منظم بوده و دارای پنج گلرنگ به هم پیوسته لوله‌ای شکل هستند که معمولاً بلند و باریک بوده و در انتها به پنج قسمت با اندازه‌های متفاوت تقسیم می‌گردد. پنج پرچم یا استامن گلرنگ در داخل جام گل (Corola) قرار گرفته و باساکهای (Anthers) به هم پیوسته به صورت یک لوله در می‌آیند، با این وصف میله‌های پرچم معمولاً از همدیگر جدا می‌باشند. بساکها به وسیله سوراخهای انتهایی یا شکاف داخلی باز می‌شوند و دانه‌های گرده به درون لوله بساک می‌ریزند. تخمدان گلرنگ یک حفره‌ای و محتوی یک تخمک است. تخمدان گلرنگ از متحد شدن دو حفره بوجود آمده و تحتانی می‌باشد. گلرنگ دارای خامه بلندی است که در انتها به دو کلاله دو قسمتی تقسیم و از وسط لوله بساک خارج می‌گردد. بساک گلهای گلرنگ قبل از رسیدن و آماده بارور شدن مادگی، گرده‌های خود را آزاد می‌نماید و به اصطلاح گلها Protandrous می‌باشد ( یعنی اندام مذکر زودتر از اندام‌های مؤنث می‌رسد). به این طریق امکان گرده افشانی غیرمسقیم به وسیله حشرات با نامنظم رسیدن اندام‌های جنسی ممکن است. کاسه گل (Calyx) ورقه یا کرکهایی است که از حاشیه تخمدان و در اطراف گل نمایان می‌گردد. کرکهای کاسه گل معمولاً دائمی بوده و به صورت دسته‌ای در می‌آیند که آنرا Pappus یا Parachute می‌نامند و غالباً در گیاهان تیره کاسنی وجود دارند. میوه گلرنگ فندقه (دانه لخت) یا Achene بوده و آن را دانه گلرنگ می‌شناسند.

گلهای زبانه‌ای این تیره غیر منظم . گلبرگ‌های آن پنج تا هستند که باهم متحده شده و لوله‌ای را تشکیل می‌دهند. این لوله در انتها به یک ساختمان بلریک و بلندی تبدیل شده که اغلب رنگی بوده و از گل آذین خارج می‌گردد. این نوع گلها اغلب عقیم یا فاقد اندامهای مذکر بوده و فقط به عنوان اندامهای جاذب گل آذین تکامل می‌یابند و در توالد و تناسل نقشی ندارند. گل آذین گلرنگ را گل آذین کپه‌ای (Capitulum) می‌شناسند.

گلرنگ گیاهی است یکساله علفی با انشعابات زیاد که ارتفاع آن بین سی تا صد و پنجاه سانتیمتر تغییر می‌نمایند.گلرنگ دارای ریشه راست و مستقیم و ضخیم است و تا بیش از دو متر در خاک نفوذ می‌نمایند. در عمق سطحی خاک گلرنگ تولید ریشه‌های ظریف، افقی و جانبی زیادی را می‌نماید. گلرنگ در اوایل رشد و نمو در قاعده خود تولید برگهای زیاد و مجتمعی را می‌نماید که به زودی تکامل یافته و به چندین انشعاب راست تبدیل می‌گردد و این انشعابات نیز ساقه‌های فرعی دیگری را بوجود می‌آورند. بنابراین در این موقع گیاه گلرنگ کاملا از قاعده خودتولید ساقه‌های فرعی زیادی نموده و در راس نیز دارای تعداد زیادی انشعاب می‌گردد. ساقه‌های گلرنگ راست و سفت، استوانه‌ای شکل، در قاعده نسبتا ضخیم و با تولید ساقه‌های فرعی باریکتر شده، بدون کرک یا کرکدار بوده و دارای رنگ خاکستری روشن تا سفید است. ساقه‌های گلرنگ با شیارهای ظریف طولی مشخص می‌باشند. برگها در روی ساقه‌ها منشعب شده به صورت مارپیچی قرار دارند، اما ممکن است برگها در فاصله نامعینی تولید شده و متقابل بنظر برسند. برگها ساده با رنگ سبز تیره و جلادار (براق) بوده و کاملا بدون دمبرگ و کرک هستند. برگها در حاشیه خود دارای خارهای خیلی کوتاه می‌باشند. برگهای گلرنگ دارای یک گلبرگ واضح اصلی و رگبرگهای فرعی دیگری هستند که از رگبرگ اصلی منشعب می‌گردند. برگها در حدود دو تا سه سانتی‌متر پهنا و ده تا پانزده سانتیمتر درازا دارند. راس برگها دارای دندانه تیزی است که امتداد تکامل رگبرگ اصلی برگ می‌باشد. برگهای قسمت فوقانی گیاه کوچک تر و راست تر و تخم مرغی شکل هستند و در انتهای هر شاخه کاملا به هم نزدیک می‌گردند.

گل آذین گلرنگ کپه‌ای متراکم از گلهای مختلف بوده که به وسیله برگک‌های گل احاطه شده است. برگک‌های خارجی گل آذین نسبتاً آزاد از یکدیگر و کم و بیش شبیه برگ هستند، در صورتی که برگک‌های داخلی به هم متصل شده و سه‌گوش و راس دار و پوشیده از کرکهای سفید نرم می‌باشند. خود گریبان گلرنگ مخروطی شکل است که در قاعده پهن و به طرف انتها باریک شده و به وسیله سوراخ خیلی کوچک باز شده و لوله جام گل‌ها (Corolla Tube) از آن خارج می‌گردد. در گل آذین گلرنگ تعداد زیادی گل وجود دارد که همگی منظم و بر روی یک نهنج پهن قرار گرفته‌اند. قاعده هر گل را کرکهای زیاد ابریشمی که از نهنج منشا گرفته در بر می‌گیرد. لوله بلند جام گل در انتهای تخمدان بوجود آمده و از طریق روزنه باریک گریبان به طرف خارج تکامل می‌یابد. این لوه بلند جام گل در انتها به پنج قسمت کم و بیش متساوی و نوک دار تقسیم می‌گردد. قسمت لوله جام‌گل خارج شده از گریبان دارای رنگ زرد تا نارنجی تیره است و گل آذین رسیده دارای نمایی خیلی زرق و برق‌دار می‌باشد.

لوله پرچم (Staminal tube) در زمان رسیدن به شکل استوانه‌ای و زرد کمرنگ از میان جام‌ کل (Corolla) تولید شده و شامل پنج پرچم (Anther) متحد می‌باشد که باز شدن آنها از طرف داخل صورت می‌گیرد.

میوه گلرنگ همانطور که گفته شد فندقه است و محتوی یک بذر، دانه دارای رنگ سفید یا خاکستری روشن و مخطط و شکل دانه کشیده و مستطیلی می‌باشد که کم و بیش یک راس آن نوک دار و مقطع انتهای فوقانی دانه‌کم و بیش مربع و دارای خطوط برجسته است.

نکات مهم گلرنگ

گلرنگ گیاهی است یکساله که معمولا در اوایل بهار کشت می‌گردد.
گلرنگ را در بعضی مناطق معدله و گرم کشور می‌توان در فصل پائیز کشت نمود.
دانه گلرنگ محتوی 24 تا حدود 40 درصد روغن و 12 تا 15 درصد پروتئین و 5 تا 8 درصد رطوبت است.
روغن گلرنگ دارای درصد زیادی اسیدلینولئیک و کمی یا فاقد اسیدلینولنیک است.
گلرنگ مانند غلات ریزش و خوابیدگی ندارد.
روغن گلرنگ را بیشتر برای مصارف صنعتی و امروزه نیز برای سالاد به مصرف می‌رسانند.
کنجاله گلرنگ نیز در دامداری و مرغداری مورد استفاده دارد زیرا محتوی 20 تا 55 درصد پروتئین است.
کشت گلرنگ از سال 1346 در ایران متداول کشته است.
گلرنگ را می‌توان با وسایل مختلف مکانیزه غلات هم کشت و هم برداشت کرد.
کشت پائیزه گلرنگ در مناطق معتدله و گرمسیر کشور و کشت بهاره آن بیشتر در مناطق سردسیر رواج دارد.
دانه گلرنگ را می‌توان در انواع خاکهای مختلف کشت نمود، زیرا دارای قدرت جوانه زدن قابل توجهی است.
گلرنگ در اوایل رشد و نمو که به صور روزت می‌باشد مقاومت ویژه‌ای از خود در برابر سرما نشان می‌دهد.
گلرنگ را می‌توان در خاکهای نسبتاً شور و قلیایی هم کشت نمود، زیر به خاکهای شور نسبتاً مقاوم می‌باشد.
دوره رشد و نمو گلرنگ کوتاه بوده ووو معمولا بین سه تا چهار ماه می‌باشد و زمان برداشت آن در اواسط تابستان است.
زمین گلرنگ را مانند گیاهان صیفی باید در پائیز شخم عمیق زد و در بهار دیسک و در صورت لزوم پنجه یا هرس و دندانه، تسطیح کن، کودپاشی و بذرپاشی ردیفکاری و آبیاری نمود.
آبیاری گلرنگ به صورت ردیفی و نشتی صورت می‌گیرد.
از بذرافشان غلات می‌توان برای کشت گلرنگ به صورت ردیفی استفاده کرد.
عمق بذر گلرنگ نباید بیش از شش سانتیمتر و کمتر از چهار سانتیمتر باشد.
در بعضی نقاط کشور نیز کشت کرتی و آبیاری غرقابی آن متداول است.
در صورت کشت ردیفی گلرنگ باید فواصل خطوط را حدود چهل سانتیمتر و فواصل بوته‌های روی خطوط را حدود چهار سانتیمتر انتخاب نمود.
مقدار بذر با بذرافشان حدود 25 تا 35 کیلوگرم و با دست حدود 50 کیلوگرم در هکتار می‌باشد.
تاریخ مناسب کشت گلرنگ در مناطق گرمسیر کشور اوایل آذر یا اوایل اسفند و در مناطق معتدله اوایل آذر یا اوایل فروردین و سرانجام در مناطق سردسیر اواسط اسفند تا اواخر فروردین می‌باشد.
در تناوب باید گلرنگ که یک گیاه وجینی و با ریشه عمیق است بعد از گیاهان با ریشه افشان یا سطحی مانند غلات، ذرت، ذرت خوشه‌ای، آفتابگردان و شبدر کشت گردد.
گلرنگ احتیاج به وجین و تنک کردن دارد، لذا باید مزرعه گلرنگ را با وسایل مکانیزه وجین کن علفهای هرز آنرا از بین برد و در موارد لزوم آنرا تنک کرد.
گلرنگ مانند سایر گیاهان زراعی برای جوانه‌زدن احتیاج به سله کشی ندارد و به خوبی می‌تواند حتی در خاکهای رسی جوانه بزند.
گلرنگ را در ایران در بعضی نقاط هم می‌توان آبی و هم به صورت دیم کشت نمود.
گلرنگ اصولا و هم به دلیل داشتن ریشه عمیق به آب کمتری نسبت به سایر گیاهان زراعی احتیاج دارد.
تعداد دفعات آبیاری از موقع کشت در فصل بهار تا زمان برداشت در اوایل تابستان جمعا به چهار تا هفت آب احتیاج دارد.
بهترین مناطق کشت گلرنگ در کشور در مناطق خشک یا دشت گرگان است.
گلرنگ به ازت بیش از سایر کودها احتیاج دارد و روی همین اصل بهتر است در تناوب بعد از گیاهان ذخیره کننده ازت با ریشه افشان کشت گردد مانند شبدرها.

نکات مهم نژادی گلرنگ

گلرنگ گیاهی از تیره یا خانواده کاسنی و یکساله می‌باشد.
گونه‌های چند ساله گلرنگ هم وجود دارد.
از دانه‌های گلرنگ روغنهای غذائی و صنعتی تولید و بمصرف می‌رسد.
دانه گلرنگ دارای دو نوع اسید است یکی اسید لینوئیک و دیگری اسید اولئیک است.
گلرنگ دارای گلهای مرکب است که بصورت غوزه در انتهای هر ساقه قرار دارد.
ساقه‌های گلرنگ ممکن است بصورت مجتمع که بوسیله یک ژن مغلوب و یا گسترده با یک ژن غالب کنترل می‌شود.
گلرنگ دارای یک گل مرکب و هر گل شامل تعدادی گلچه است (20 تا 100 عدد).
عمل اخته کردن در موقع ظاهر شدن چند گلچه غوزه باید صورت بگیرد.
برای اخته کردن گل در گلرنگ باید پرچمها را با روش‌های مخصوص برداشت.
رنگ گل در گلرنگ از سفید، زرد، قرمز و یا نارنجی تفاوت می‌کند.
رنگ گل در گلرنگ به چهار ژن مربوط می‌گردد.
بذر گلرنگ سفید رنگ می‌باشد.
گلرنگ گیاهی است خودگشن که عمل دگرگشنی در آن به حدود 10 درصد هم می‌رسد.
گلرنگ گیاهی است یکساله که چند ساله هم دارد.
تعداد کروموزومهای گیاهان یکساله گلرنگ 2n=24 است.
در دانشکده کشاورزی کرج بر روی ارقام مختلف گلرنگ خارجی وارده از سال 1347 مطالعات به نژادی انجام گرفته است.
درصد روغن دانه گلرنگ بین 40- 26 درصد متغییر است.
در گلرنگ بین پوست دانه و درصد روغن همبستگی منفی وجود دارد.
نر عقیمی در گلرنگ بخودی خود دیده می‌شود.
هدفهای به نژادی گلرنگ شامل افزایش عملکرد، افزایش درصد روغن دانه، بهتر بودن کیفیت روغن دانه، زودرسی، مقاومت در برابر آفات و بیماریها و غیره است.
روغن گلرنگ دارای اسید لینولئیک، اسید اولئیک، اسید پالمیتیک و اسید استئاریک است.
هر یک از اسیدهای چرب ذکر شده در دانه گلرنگ به نسبت مختلفی وجود دارد.
همانطور که قبلاً گفته شد اسید لینولئیک و اسید اولئیک بیشترین اسید چرب دانه گلرنگ را تشکل می‌دهد.
امروزه به دلیل سلامتی مصرف روغن گلرنگ بصورت مارگارین متداول شده است.
روشهای به نژادی گلرنگ مانند روشهای گیاهان خودگشن است.
عمل هتروزیس که حاصل هیبرید آن می‌باشد در گلرنگ مورد نظر به نژادکنندگان است.

سطح زیرکشت، میزان محصول و متوسط میزان محصول گلرنگ کشور

سال شمسی	سطح زیرکشت به هکتار	میزان محصول به تن کیلوگرم	متوسط میزان محصول به کیلوگرم
1346	38	41	297
1347	147	58	386
1348	318	206	647
1349	650	537	347
1350	472	198	411
1351	700	473	675
1352	192	110	572
1353	382	92	240
1372	30	57/46	–

طبق گزارشات مختلف دیگر، گلرنگ به دلیل مشکلات متعددی که از نظر تکنیکی دارد از لحاظ کشت و کار مورد توجه نبوده و به همین دلیل سطح زیر کشت آن بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است.

مشاوره کشت و برداشت

بازرگانی ملکی با گروه متخصصان حرفه ای و آموزش دیده در کلیه مراحل از کاشت تا برداشت و فروش در کنار کشاورزان و سرمایه گذاران در حوزه گیاهان دارویی صادراتی است.

در صورتی که مایل به کاشت گیاهان دارویی ،سرمایه گذاری در زمینه راه اندازی کارخانه فرآوری گیاهان دارویی، بسته بندی گیاهان دارویی و اسانس گیری از گیاهان دارویی دارید می توانید با مشاوران متخصص ما تماس بگیرید.

این گروه دارای بهترین متخصصان در زمینه گیاهان دارویی و مشاوران بیزینس پلن می باشد.

بازرگانی ملکی بزرگترین صادر کننده گلرنگ

بازرگانی ملکی بزرگترین صادر کننده مستقیم گلرنگ صادراتی در ایران وآسیا است. بازرگانی ملکی با توجه به نوع نیاز خریدار بهترین کیفیت این گیاه را به صورت EXW,FCA,CPT,CIP,DAT,DAP,FOB,FAC,CFR,CIF ارسال می کند.

برای خرید عمده با مشاوران ما می توانید تماس بگیرید.

تامین کننده گلرنگ در ایران

بازرگانی ملکی با توجه به نوع نیاز خریدار بهترین کیفیت گیاه گلرنگ را به صورت EXW ,FCA ,CPT ,CIP ,DAT ,DAP ,FOB ,FAC ,CFR ,CIF صادر می کند.

صادرات جهانی گلرنگ

بازرگانی ملکی صادر کننده جهانی گلرنگ، با بیشترین مواد موثره ، بهترین کیفیت و قیمت در بین تمام شرکت های صادر کننده این گیاه است، این هلدینگ موفقیت زیادی در صادرات این گونه گیاهی به کشورهای مختلف بدون واسطه به دست آورده است.

چنان چه نیاز به این گونه مرغوب صادراتی داشتید می توانید با کمال اطمینان بهترین کیفیت آن را از بازرگانی ملکی با بسته بندی مطمئن و استاندارد تهیه کنید.

قیمت گلرنگ در ایران

بازرگانی ملکی بهترین کیفیت گیاه گلرنگ را تحت برند الیسو اسکای به اروپا، آسیا و آمریکا صادر می کند و رضایت مشتریان زیادی را جلب کرده است.

کشت گلرنگ